سرپرستی حوزه های علمیه شیعه و رسیدگی به امور مادی و معنوی طلاب را به مدت تقریبی چهل سال به عهده داشتند، وقتی سخن از سرپرستی حوزه های علمیه به میان می آید، شاید در نظر برخی از مردم یک عنوان تشریفاتی به نظر آید.
در صورتی که واقع امر این چنین نمی باشد. در اواخر عمر شریف مرجع عالیقدر شیعه شاید حدود پنجاه هزار طلبه در کشور مشغول تحصیل بودند. که تأمین هزینه تحصیلی آنها که شاید به صدها میلیون تومان برسد کار سهلی نبود که این مخارج عمده اش بر عهده ایشان بود.
و علاوه بر این حفظ حوزه های علمیه در دوران اختناق ستم شاهی که ایشان در آن نقش مؤثری داشتند کاری بس مشکل بود. ایشان توانست با فراست و حسن تدبیر خود آنها را حفظ کند. و روز به روز به رونق آن بیفزاید.
ایشان از آنجائی که حوزه های علمیه را یادگار جلسات درس ائمه اطهار علیهم السلام و مباحثات حدیث و فقه و کلام شاگردان آن معلمان بشریت می دانستند اهتمام خاصی به حوزه و حفظ آثار سلف صالح داشتند و بر این اعتقاد بودند که مراکز علمی شیعه مسئولیت حفظ و انتقال علوم آل محمد علیهم السلام به نسل آینده را عهده دار هستند.
روی این اساس توجه ویژه ای به حوزه های علمیه داشتند و در تربیت فضلاء و مجتهدین و ساختن علمائی برجسته و شریف سخت کوشا بودند. و برای آن دسته از طلاب که به طور جدی و فعال درس می خواندند شهریه خصوصی قرار داده بودند تا فارغ البال مشغول تحصیل علم باشند.
روی اهتمامی که به حوزه علمیه داشتند بعد از مرحوم آیت الله العظمی بروجردی بار سنگین اداره حوزه علمیه را ایشان عهده دار شدند. البته آقا در زمان حیات آیت الله بروجردی و حتی در زمان حیات مؤسس محترم حوزه شیخ عبدالکریم حائری(ره) در حفظ و مدیریت حوزه نقش داشتند، و در حفظ حوزه در برابر تلاشهای رژیم پهلوی در براندازی حوزه، نقش مؤثری داشتند و باید گفت در حفظ حوزه حتی در زمان آیت الله بروجردی سهم زیادی داشتند.
ولی بعد از فوت ایشان مسؤلیت وی بسیار سنگین شد. آنچنان در حفظ حوزه علمیه کوشا بودند که به فرمایش آیت الله اشتهاردی طلاب به ایشان « اصالة الحوزه » می گفتند، یعنی اصل و ریشه حوزه و کسی که اساس حوزه است. و بقاء حوزه مرهون زحمات طاقت فرسای او بوده است.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم مسئولیت سنگین حفظ حوزه بر دوش ایشان بود و در این راه از هیچ تلاش و کوششی دریغ نکردند.
به فرمایش آیت الله مکارم: « بیشترین فکری که مشغولیت ذهنی بر ایشان بود همین حوزه علمیه قم بود که آن را چون فرزندی عزیز دوست می داشتند و مراقب آن بودند و لحظه ای چشم از آن بر نمی داشتند. »
ایشان تلاش وافری در حفظ هویت و استقلال حوزه داشتند. و از اینکه حوزه وابسته به دولت باشد سخت نگران بودند، و وابسته بودن به دولت یا هر جناحی را برای حوزه خطری تهدید کننده می دانستند. و بر این اعتقاد بودند که حوزه باید روی پای خود بایستد و توسط مراجع اداره شود.
آیت الله مکارم شیرازی در این راستا می گویند:
« یک هفته قبل از رحلت ایشان خدمت معظم له رسیدیم عرض کردم: طلاب در امر تحصیل جدی شده اند و مقررات ویژه ای وضع کرده ایم گفتند:
« بسیار خوب، ولی برای مسائل اخلاقی آنها چه فکری کرده اید؟ ما می خواهیم طلاب از نظر اخلاقی روز به روز قوی تر شوند.... »
بلند شدیم و بیرون آمدیم، آقا زاده ایشان آمده و گفت: برگردید آقا کاری دارند، ما برگشتیم مثل آنکه چیزی ناگفته ای مانده بود که باید بگویند اگر نگویند دیگر مجال گفتن آن پیش نمی آید.
آقا در حالی که می گریستند و قطرات اشک از دیدگانش بر روی محاسن و گونه هایش جاری بود، فرمودند:
« تأکید می کنم روی مساله استقلال حوزه اهمیت بدهید و کاری بکنید که حوزه روی پای خود مستقل و آباد بایستد. »
ایشان اظهار نگرانی کردند که مبادا حوزه در آینده استقلال خود را از دست بدهد.»
آیت الله اشتهاردی نقل می کرد که ایشان بارها می فرمودند:
« من خودم را فدای حوزه می کنم و فدایی حوزه هستم. »
در صورتی که واقع امر این چنین نمی باشد. در اواخر عمر شریف مرجع عالیقدر شیعه شاید حدود پنجاه هزار طلبه در کشور مشغول تحصیل بودند. که تأمین هزینه تحصیلی آنها که شاید به صدها میلیون تومان برسد کار سهلی نبود که این مخارج عمده اش بر عهده ایشان بود.
و علاوه بر این حفظ حوزه های علمیه در دوران اختناق ستم شاهی که ایشان در آن نقش مؤثری داشتند کاری بس مشکل بود. ایشان توانست با فراست و حسن تدبیر خود آنها را حفظ کند. و روز به روز به رونق آن بیفزاید.
ایشان از آنجائی که حوزه های علمیه را یادگار جلسات درس ائمه اطهار علیهم السلام و مباحثات حدیث و فقه و کلام شاگردان آن معلمان بشریت می دانستند اهتمام خاصی به حوزه و حفظ آثار سلف صالح داشتند و بر این اعتقاد بودند که مراکز علمی شیعه مسئولیت حفظ و انتقال علوم آل محمد علیهم السلام به نسل آینده را عهده دار هستند.
روی این اساس توجه ویژه ای به حوزه های علمیه داشتند و در تربیت فضلاء و مجتهدین و ساختن علمائی برجسته و شریف سخت کوشا بودند. و برای آن دسته از طلاب که به طور جدی و فعال درس می خواندند شهریه خصوصی قرار داده بودند تا فارغ البال مشغول تحصیل علم باشند.
روی اهتمامی که به حوزه علمیه داشتند بعد از مرحوم آیت الله العظمی بروجردی بار سنگین اداره حوزه علمیه را ایشان عهده دار شدند. البته آقا در زمان حیات آیت الله بروجردی و حتی در زمان حیات مؤسس محترم حوزه شیخ عبدالکریم حائری(ره) در حفظ و مدیریت حوزه نقش داشتند، و در حفظ حوزه در برابر تلاشهای رژیم پهلوی در براندازی حوزه، نقش مؤثری داشتند و باید گفت در حفظ حوزه حتی در زمان آیت الله بروجردی سهم زیادی داشتند.
ولی بعد از فوت ایشان مسؤلیت وی بسیار سنگین شد. آنچنان در حفظ حوزه علمیه کوشا بودند که به فرمایش آیت الله اشتهاردی طلاب به ایشان « اصالة الحوزه » می گفتند، یعنی اصل و ریشه حوزه و کسی که اساس حوزه است. و بقاء حوزه مرهون زحمات طاقت فرسای او بوده است.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم مسئولیت سنگین حفظ حوزه بر دوش ایشان بود و در این راه از هیچ تلاش و کوششی دریغ نکردند.
به فرمایش آیت الله مکارم: « بیشترین فکری که مشغولیت ذهنی بر ایشان بود همین حوزه علمیه قم بود که آن را چون فرزندی عزیز دوست می داشتند و مراقب آن بودند و لحظه ای چشم از آن بر نمی داشتند. »
ایشان تلاش وافری در حفظ هویت و استقلال حوزه داشتند. و از اینکه حوزه وابسته به دولت باشد سخت نگران بودند، و وابسته بودن به دولت یا هر جناحی را برای حوزه خطری تهدید کننده می دانستند. و بر این اعتقاد بودند که حوزه باید روی پای خود بایستد و توسط مراجع اداره شود.
آیت الله مکارم شیرازی در این راستا می گویند:
« یک هفته قبل از رحلت ایشان خدمت معظم له رسیدیم عرض کردم: طلاب در امر تحصیل جدی شده اند و مقررات ویژه ای وضع کرده ایم گفتند:
« بسیار خوب، ولی برای مسائل اخلاقی آنها چه فکری کرده اید؟ ما می خواهیم طلاب از نظر اخلاقی روز به روز قوی تر شوند.... »
بلند شدیم و بیرون آمدیم، آقا زاده ایشان آمده و گفت: برگردید آقا کاری دارند، ما برگشتیم مثل آنکه چیزی ناگفته ای مانده بود که باید بگویند اگر نگویند دیگر مجال گفتن آن پیش نمی آید.
آقا در حالی که می گریستند و قطرات اشک از دیدگانش بر روی محاسن و گونه هایش جاری بود، فرمودند:
« تأکید می کنم روی مساله استقلال حوزه اهمیت بدهید و کاری بکنید که حوزه روی پای خود مستقل و آباد بایستد. »
ایشان اظهار نگرانی کردند که مبادا حوزه در آینده استقلال خود را از دست بدهد.»
آیت الله اشتهاردی نقل می کرد که ایشان بارها می فرمودند:
« من خودم را فدای حوزه می کنم و فدایی حوزه هستم. »
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر